Қазақстан шетелдік капитал үшін тартымды ел болып қала беруде. Елімізде бір жыл ішінде шетелдік меншік нысанындағы заңды тұлғалар, филиалдар мен өкілдіктер саны өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 6%-ға артты, деп хабарлайды Zakon.kz.

Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша, Қазақстандағы шетелдік және бірлескен кәсіпорындардың жалпы саны 74 мыңнан асты. Бұл көрсеткіш 2024 жылғы қазандағы 59 351 кәсіпорынмен салыстырғанда едәуір өсім болып табылады.

Жаңа инвесторлар картасы

Географиялық жақындық пен экономикалық байланыстар шетелдік инвесторлар үшін негізгі факторлар болып қала береді. Тіркелген және жұмыс істеп тұрған шетелдік заңды тұлғалар, филиалдар мен өкілдіктер саны бойынша елдер тізімі мынадай:

  • Ресей: 23 105 тіркелген, 17 496 жұмыс істейді.
  • Өзбекстан: 7 190 (5 473).
  • Қытай: 6 790 (4 950).
  • Түркия: 5 236 (3 344).
  • Қырғызстан: 3 110 (1 943).
  • Әзербайжан: 1 612 (1 172).
  • Украина: 1 298 (895).
  • Германия: 964 (736).
  • Беларусь: 914 (731).

Бірлескен кәсіпорындар сегментінде 0,02%-ға шамалы төмендеу байқалады. Дегенмен, бірлескен кәсіпорындар саны бойынша көшбасшы елдер – Қазақстан, Ресей, Қытай және Түркия – өзара ынтымақтастықтың жоғары деңгейін сақтап отыр.

Инвестициялар қандай салаларға бағытталып жатыр?

Шетелдік және бірлескен кәсіпорындардың экономикалық қызмет түрлері бойынша құрылымы тұрақты күйінде қалып отыр. Инвестициялардың басым бөлігі тұтынушылық нарық пен инфрақұрылымға бағытталған салаларға шоғырланған:

  • "Көтерме және бөлшек сауда; автокөліктер мен мотоциклдерді жөндеу" – 35,5%.
  • "Басқа қызмет түрлерін көрсету" – 14,8%.
  • "Құрылыс" – 9%.

2024 және 2025 жылдарды салыстыру

2024 жылғы қазан айынан бастап динамиканы талдау маңызды үрдістерді көрсетеді.

Біріншіден, жалпы өсім жалғасып жатыр, алайда ол бұрынғыдай қарқынды емес. 2022 жылғы қарашадан 2024 жылғы қарашаға дейін шетелдік кәсіпорындар саны айтарлықтай артса, 2025 жылдың соңғы айларында өсу қарқыны біршама бәсеңдеген.

Екіншіден, инвестициялық ағымдардың құрылымы өзгеріп келеді. Ресейлік және түрік компанияларының саны аздап қысқарған (ресейлік компаниялар – 23 533-тен 23 105-ке, түрік компаниялары – 5 444-тен 5 236-ға дейін), ал қытай кәсіпорындарының саны едәуір артқан – 5 217-ден 6 790-ға дейін. Бұл Ресей мен Түркия жалпы компания саны бойынша көшбасшы болып қала бергенімен, Қытайдың нарықтағы қатысуын белсенді түрде арттырып жатқанын көрсетеді.

Ең әсерлі өсімді Өзбекстан көрсетті – ол Қазақстандағы ең жылдам өсіп келе жатқан инвестор атанды. Өзбекстандық тіркелген компаниялар саны 2024 жылғы мамырда 4 595 болса, 2025 жылғы қыркүйекте 7 190-ға жетті. Бұл 56%-дан астам өсімге тең және Орталық Азия ішіндегі экономикалық ықпалдастықтың артып келе жатқанын айғақтайды.

Қорытындыласақ, салалар бойынша бөліністің тұрақтылығы шетелдік инвесторлардың бұрыннан игерілген салаларға инвестиция салуды жалғастырып жатқанын көрсетеді. Бұл жағдай Қазақстан алдында экономиканы әртараптандыру және жоғары технологиялық әрі инновациялық салаларға инвестициялар тарту міндетін қойып отыр.