Ақпарат құралдары мен куәгерлердің мәліметінше, қонақүйлердің персоналы жалақы төлеуді талап етіп, туристерге қызмет көрсетуден бас тартқан, деп хабарлайды inbusiness.kz сайты.
"Түркияның қонақүйлерінде қызметкерлердің наразылық акциялары жүруде. Осының қарсаңында туристер түркиялық Сидедегі Side Win Hotel қонақүйінде проблемалар туындағанын әңгімеледі. Содан кейін жергілікті ақпарат құралдары Кушадасындағы тағы бір отельде – Vav-дағы қарсылық шаралары туралы хабарлады. Алғашқысынан айырмашығы сол, екінші қонақүй туралы ТМД нарығы көп біле бермейді", – деп мәлім етті Profi.Travel.
Сондай-ақ солтүстік көршінің ақпарат құралдары Side Win қонақүйінде туристердің тамақсыз, сусыз және электр қуатынсыз қалғанын айтып, дабыл қақты. Бұған қонақүй кешенінің өз қызметкерлеріне қарыз болып қалуы және соған байланысты персоналдың ереуіл өткізуі ықпал етіпті.
"Біздің қонақүйде наразылық шаралары биылғы шілдеде басталды. Біз Side Win-де сол кезде тоқтаған едік. Персоналға деген көзқарас өте-мөте нашар болды. Көбісі жұмыстан кетіп қалып жатты. Салдарынан, мысалы, пляждағы бар бір күн жұмыс істемеді", – дейді қазақстандық Светлана есімді саяхатшы.
Ресейлік турист Катерина аталған қонақүйге 20 тамызда түскен екен.
"Өзімізді кепілде қалған адамдай сезіндік. Тамақ та, ыдыс та бермеді. Тіпті қарапайым шырын мен кофе де ұсына алмады. Жарықсыз отырдық. Уақытылы тазаламағандықтан, қонақүйдің іші мен ауласы тез ластанып, қоқысқа толды. Біз өзімізді басқа қонақүйге ауыстыруды жалына сұрадық, бірақ көшіру үшін 600 доллар қосымша төлеу керектігін мәлімдеді. Әрі ерте Check out жасағанымыз үшін айыппұл төлейтінімізді айтты. Қорқынышты түстей болды. Жанайқайымызға ешкім құлақ аспады", – деп шағымданады Катерина.
Оның отбасы шығып кетіп бара жатқанда автобус толы ресейліктердің кезекті легі келіп жетіпті. Ресейлік турист те ереуіл туралы сөз қозғады: өйткені шынында персоналдың үлкен бөлігі орнында болған, бірақ жұмыс істеуден, қызмет көрсетуден бас тартқан. Мұны 3 айдан бері жалақы алмайтынымен және қонақүйде азық-түлік пен керек-жарақтың қоры таусылғанымен түсіндіріпті.
"Түнгі сағат 2-де тосыннан өрт дабылы іске қосылды. Зәреміз ұшты. Жарық өшіп қалыпты. Электр бірнеше күн бойы болмады. Таңғы ас ішуге асханаға түссек, ешқандай тамақ жоқ. Үстелдерге батондар ғана қойылған. Тіпті оны тамақтан әрі жылжытуға су да бермеді. Біздің түсінуімізше, қонақүйде ереуіл басталды. Таңертең жаңадан келіп жеткен туристер бөлмелеріне орналаса алмады. Бар сұраққа бір қыз шығып: "I don’t know" деп қана жауап қатады", – деді TourDom.ru тілшісіне Екатеринбургтен келген екі баланың анасы Екатерина.
Басқа бір қонақтың пікірінше, электрді қызметкерлер өшірмеген, коммуналдық ақысын уақытылы төлемегені үшін қонақүй 26 тамызда электрден ажыратылыпты. Содан соң персонал жұмысқа шықпай қойған. Себебі электрсіз іс өнбейді, тіпті тамақ та пісіре алмайды.
Екатеринаның мәліметінше, қонақүйдегі проблемалар кем дегенде 21 тамызда басталған көрінеді. Төртжұлдызды бұл қонақүйге негізінен орыс тілді саяхатшылар тоқтайтын көрінеді.
Туристер жаппай төл турагенттіктеріне арызданды. Олардың көбі өз клиенттерін Side Win Hotel-ден басқа қонақүйлерге өз есебінен көшіріпті. Кейбірі ереуілдің форс-мажор жағдай екенін алға тартып, бұлай жасаудан бас тартқан, немесе қосымша ақы талап еткен.
Өз кезегінде саяхатшыларды орналастырған туроператорлар ереуіл жайлаған қонақүйлердегі тынығушылардың мәселесі қалай шешілгенін анықтады.
"Бүгінде Side Win қонақүйі штаттық режимде жұмыс істеп тұр. Үлкен ереуіл болды деу қиын. Тек бірнеше адам наразылық білдіріп, жұмыстан шығып кеткен. Салдарынан техникалық ақау орын алды", – дейді "Интурист" туроператорының Анталиядағы қабылдаушы кеңсесінің қонақтармен жұмыс жөніндегі менеджері Сабина Алеф.
Туроператорлар бұл қонақүйдегі барлық туристерді басқа жаққа көшіргендерін мәлім етті. Тамыз айы – туристердің легі жоғары болатын маусым саналатындықтан, өзге қонақүйлерде бос орын табу қиынға айналыпты.
Сондықтан туристерді Аланиядан Кемерге дейінгі әртүрлі өңірлерге бөлуге тура келген. Компаниялар қонақтардың бәріне демалыстың жақсы шарттары ұсынылғанына сендірді. Сонымен бірге бұл шара тек бірнеше күнге ғана созылғанын нақтылады.
"Қонақтарды көшіруге мен өзім жеке араластым. Енді Side Win қонақүйі жұмысын жалғастырды. Бүгін өзім барып, қарап, тексердім. Тамақ бар, электр бар. Қонақүй жаңа персоналды қабылдап жатыр. Ертең қайтадан барып, бақылайтын боламын", – деді қабылдаушы компанияның қызметкері Сабина.
Ереуілдер туралы түріктің Turizm Ajansi басылымы да хабарлады. Оның мәліметінше, қызметкерлері бірнеше ай бойы жалақы алмағандықтан, Кушадасы ауданында орналасқан Vav отелінде де қарсылық акциясы басталған.
Түркиялық ақпарат құралы өз репортажында "ереуіл" (iş bırakma eylemi) деген сөзді қолданды. Оқиға орнына тәртіп сақшылары аттанған.
"Kuşadası ауданындағы қонақүйде жалақы дағдарысы орнапты. Айдын провинциясындағы Кушадасы қаласында орналасқан "Вав" қонақүйінің қызметкерлері бірнеше айлық жалақыларын алмаған соң, ереуілге шықты. Қызмет көрсетудің тоқтатылуына байланысты қонақүйде тұрған қонақтар демалыстарын қысқартуға мәжбүр болды. Ереуіл барысында 130-ға жуық қызметкері бар қонақүйде қызмет көрсету доғарылды және бұдан қонақтары қиналды", – деп жазды Turizm Ajansi.
Басылым мұның шағын қонақүй еместігін, 60 000 шаршы метр аумақты алып жатқан кешен екенін нұсқады. Өз кезегінде қонақүйдің қызметкерлеріне басшылық: "Экономикалық дағдарыс салдарынан төлем жасай алмаймыз!" деп жалтарып, жалақы төлеуден бас тартыпты.
Бұл түсініктеме персоналды қанағаттандырмады. Қызметкерлер қонақтардың көп келген жағдайында қаржының жоқтығына сенбейді.
"Наразылық акциясы кезінде қонақүйде су беру тоқтатылды, кондиционер жұмыс істемей қалды. Тамақ беру, бөлмелерді тазалау сияқты қызметтер доғарылған. Көптеген тұтынушыларға демалысын үзіп, қонақтармен жұмыс бөлімінде түсініктеме мен көмек алу үшін ұзын-сонар кезек құруға тура келді. Ақшасын кері қайтаруды сұраған қонақтарға қаражатының кейін төленетіні уәде етілді. Енді жалақысын ала алмаған қызметкерлер сотқа шағым беруге дайындалып жатыр. Шиеленіс күшейген соң қонақүйге полиция жөнелтілді. Күш құрылымдары жағдайдың ушығуына жол бермеу үшін жұмыс істеді", – деп хабарлады түркиялық басылым.
Бұдан бұрын Түркиядағы отельерлер салада проблема қордаланып жатқаны туралы бірнеше рет мәселе көтеріп, дабыл қаққан еді. Елде инфляция 50 пайызға дейін барды, шілдеде 33,52%-ға түсті, бірақ елде жыл сайын әлемдегі ең жоғары инфляцияның бірі тіркелуде.
Осыған байланысты қонақүйлер бағаларын инфляция көлеміне индекстеп, үнемі көтере алмайды. Онда турист атаулыдан айрылып қалады. Мысалы, Түркиядағы демалыс қымбаттап, қолжетімсіз бола бастағандықтан, қазақстандықтар Мысыр, Біріккен Араб Әмірліктері мен Дубай, Вьетнам сияқты басқа бағыттарды жиі таңдай бастады.
Содан түркиялық бірқатар қонақүйлер амалсыз, әртүрлі шығыс бабынан үнем қылады. Соның ішінде персоналдың жалақысын жоғарылатпайды, тіпті кешіктіріп төлейді.
Әйтсе де, ереуілдер – Түркиядағы жаппай көрініс еместігін, ішінара болған жағдай екенін нақтылаған жөн. Кемеліне жеткізілген all inclusive арқасында мол дастархан, сондай-ақ көркем жағажай, жайлы ауа райы, жоғарғы сервис жыл сайын миллиондаған саяхатшының Түркияға асыға ағылуына септеседі.
Осының арқасында бауырлас бұл ел туризм тартымдылығы жөнінен жаһандық бестіктен табылып келеді. 2024 жыл қорытындысында Францияға – 102 миллион, Испанияға – 93,8 млн, АҚШ-қа – 72,4 млн, Түркияға – 60,6 млн және Италияға – 57,7 млн турист барған.
