Қазақстанда денсаулық сақтау саласын қаржыландыру өзгереді. Реформа Тегін медициналық көмек көрсетудің мемлекеттік қоры мен Міндетті медициналық сақтандыру (МСҚ) – мемлекеттік бюджет есебінен медициналық көмек және сақтандыру пакеттері арасында біршама қайта бөлуден тұрады.

Алайда Парламентте қаралған соң түзетулер бастапқыдан гөрі түбегейлі бола бастады.

Бұған дейін басылымымызда "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" деп аталатын заң жобасы туралы мақала жарияланған болатын. Дәл қазір Қазақстанда мемлекет төлейтін алғашқы медициналық-санитарлық көмекті (МСАК) жақын арада азаматтардың өздері – медициналық сақтандыру арқылы төлейтін болады.

Мақалада не істеу жоспарланғаны және неліктен егжей-тегжейлі сипатталған, біз қазір қайталанбаймыз. Тек "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Кодекстің 196-бабының 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес МСАК мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі – ТМККК құрамына кіретінін ғана айтамыз.

Ал түзетулермен осы 2) тармақты алып тастау, яғни алғашқы медициналық-санитарлық көмекті міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру пакетіне толығымен ауыстыру ұсынылды.

Алғашқы медициналық-санитарлық көмекке не кіретінін еске түсірейік. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 16 қазандағы № 672 қаулысымен бекітілген Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесіне сәйкес МСАК басқалармен қатар мыналардан тұрады:

  • жиі кездесетін ауруларды диагностикалау, емдеу және басқару;
  • халықтың мақсатты топтарын (балалар, ересектер) профилактикалық тексерулер;
  • аурулардың мінез-құлық қауіп факторларын ерте анықтау және мониторингілеу және анықталған қауіп факторларын төмендетуге үйрету;
  • иммундау;
  • салауатты өмір салтын қалыптастыру және насихаттау;
  • ұрпақты болу денсаулығын қорғау шаралары;
  • жүкті әйелдерді бақылау және босанғаннан кейінгі кезеңде босанатын әйелдерді бақылау;
  • жұқпалы аурулар ошақтарындағы санитарлық-эпидемияға қарсы және санитарлық-профилактикалық іс-шаралар.

Қайталап айтайық, мұның барлығын Тегін медициналық көмек көрсету мемлекеттік қорынан шығару жоспарланған болатын. Бірақ бұл жерде бір жайтты нақтылаған жөн.

Адам өзі бекітілген медициналық мекемеге келгенде, кассирге тікелей төлем жасамайтындықтан, Тегін медициналық көмек көрсету мемлекеттік қоры мен Міндетті медициналық сақтандыру аясында көрсетілетін медициналық көмектің айырмашылығын көрмейді. Қаржыландыру көздері әртүрлі болғанымен.

Дәрігерге соңғы рет барғаныңызды есте сақтаңыз! Учаскелік дәрігерге суық тигеніне шағымданасың, ол сені флюрографияға, анализ тапсыруға жібереді. Сондай-ақ қандай да бір скринингтен өту.

Сонымен, жыл сайынғы міндетті флюорография ТМККК шеңберінде ұсынылатын МСАК (яғни, ең көп таралған аурулардың диагностикасы) болып табылады. Басқа сынақтар үшін өз қалтаңыздан төлейсіз – міндетті медициналық сақтандыру арқылы. Бірақ бұл ақша сіз алғанға дейін жалақыңыздан ұсталғандықтан, сіз оны тікелей емханада бөле алмайсыз. Ал медицина қызметкері не нәрсеге қатысты екенін таратпайды.

Бір сөзбен айтқанда, пациенттің әмияны үшін, біз қайталаймыз, ешқандай айырмашылық жоқ. Бірақ бюджет үшін бар! Сондықтан реформа ұсынылды деп есептейміз. Алайда, талқылау барысында бұл түзетуден бас тарту туралы шешім қабылданды. Дәлірек айтсақ, ол да түзетілді.

Парламентте болған кезде өзгертілген заң тек атауын ғана емес, мазмұнын да айтарлықтай өзгертті. Енді құжат "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру және медициналық қызметтер көрсету мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы деп аталады. Түзетулерді Мәжіліс қабылдап, Сенат мақұлдап, мемлекет басшысына қол қоюға жолданды.

Ал соңғы нұсқада түзету келесідей көрінеді:

"196-баптың 3-тармағында 2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын: [тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне жатады] 2) алғашқы медициналық-санитариялық көмек: медициналық көмекке алғаш жүгінген кезде; әлеуметтік маңызы бар аурулардың профилактикасы, диагностикасы және емдеу жөніндегі қызметтерді көрсету кезінде.".

Бұл бұрынғыдай алғашқы медициналық-санитарлық көмектің бір бөлігін – ең маңызды бөлігін – мемлекет төлейтінін білдіреді. Бірақ жоғарыда аталған тізімнен қалғандарының барлығы – медициналық тексерулер, скринингтер және т.б. – кепілдік берілген көлемнен шығарылады.